مختصری از تاریخ نقشه

انسان در زمان بسیار قدی حل و نواحی اطراف خود را خوب می‌شناخت و می‌توانست با کمک قطعات سنگ و استخوان‌های حیوانات

بر انسان آن عصر از روی این رسم‌های نقشه کشی دوران باستان راه‌های کو چیدن از محلی به محل دیگر و مسیر علی صید شکار  و غیره را تشخیصی داد و کارهای خود را پیش می‌برد.

بابلیان در آن روزگار برای نقشه برداری و تهیه نقشه رسم‌های

خود را روی نوعی خشت خام پیاده می‌کردند؛بر روی یکی از این نوع خشت‌های بدست آمده مجسم شده است که رود خانه چند رشته‌ای از میان سلسله جبالی عبور می‌نماید.

بر روی این نقشه شهرها و آبادی‌ها نیز معلوم و شخص شده است این نقشه روی خشت خام مربوط به (4500)سال قبل است از نقشه بابل همچنین اراضی  وسیعی را نشان داده‌اند که مربوط به قرن هفتم قبل از میلاد می‌باشد؛ در این نقشه بابل و آشور به شکل دایره ترسیم شده؛ رود خانه از بالا به پایین جریان دارد که در دو سمت ساحل آن بابل بزرگ قرار گرفته است.

نقشه در میان مصریان عهد باستان نیز معروف و مشهود بوده و آنان از نقشه استفاده می‌کردند.

کار گران و مأموران فرعون همه ساله بعد از طغیان  رود نیل دشت‌ها و زمینهائی را که به زیر آب می‌رفتند و پس از دوره سیلابی و طغیان رود خانه برای کشت و زرعت آماده می‌شدند علامت گذاری می‌کردند، و حدود آنها را تعیین می‌کردند.مأموران فرعون بدون نقشه نمی‌توانستند این کار را انجا دهند و از آن نواحی عبور نمایند ومحل های مورد نظر را بیابند.لذا احتیاج به شخصاتی داشتند. آنان نقشه‌های خود را روی پاپیروس رسم می‌کردند .

ولی پاپیروس ها از نظر نداشتن مقاومت  و دوام لازم زود می‌پوسیدند و از بین می‌رفتند و به همین دلایل است که از نقشه های مصر باستان فقط یک نقشه باقی مانده است که در سال(3400) سال قبل تهیه شده است . روی این نقشه کوه‌ها دارای معادن حوض‌ها و استخرهای شستشوی طلا، نقاط مسکونی عبد محل‌هایی که اشیاء قیمتی و گران‌بها را آنجا نگهداری میکردند ، نشان داده شده است.

ناگفته نامد که طول وعرض جغرافیائی که بر روی نقشه رسم  می‌شود از آثار دانشمند ایرانی ابوریحان بیرونی است که در کتاب آثارالباقیه مشورطه ذکر شده و بعد اروپائیان آن را تکمیل کرده‌اند.

مر کاتور،کارتو گراف معروف هلندی در قرن شانزدهم طرح بسیار معروفی را کشف و ارائه نمود.

پاپیروس: نوعی کاغذ که از گیاهان به دست می‌آمده که دوام کمی نیز داشته است

نامبرده نقشه‌های مختلفی را که تهیه و آماده کرده بود بنا اطلس در یک جا به صورت مجله منتشر کرد. روی مجله این کتاب تصویر اطلس اساطیری یونان که پس از شکست  از نیتانها محکوم شد آسمان بر روی سر ودست خود نگه دارد.

 در قرن هیجدهم و نو نزد هم  پایه وساس علمی برای تهیه نقشه (تو پو گرافی وکارتو گرافی) به وجود آمد و نسبت که طرح علمی نقشه جغرافیائی توجه خاص شد و برای رسم نقشه ها محاسبات ریاضی به عمل می‌آورند.

دانشمندان و ریاضی دانان ایرانی نیز چه در روز گازان قدیم و چه در دنیای معاصر  در حال حاضر پا بپای دانشمندان دیگر جهان درپی ریزی مبانی علمی و نقشه بر داری و نقشه کشی فعالیتهای بسیاری داشته و دارند.

در زمان داریوش درباره حفر کانال سوئز که بر سنگ خارای قرمز رنگ  نوشته شده است. ‍من پارسی هستم به همراه پارسیان مصر را گرفتم.

 

و اولین کسی که نقشه ایران را رسم کرد سرتیپ بغایرئ بود.

منابع تحقیق:

1- مختصری از:نقشه و نقشه برداری در دنیا قدیم وجدید

نوشته: ابوالفضل آزموده

انتشارات:تهران  \ گوتنبرگ

                        سال نشر: 1355

2-318معمائ اولین‌ها

مو لف:محمد حسین قاسمی

چاپخانه:دانش

سال نشر:اسفند1377