سه نما:
برای شناخت کامل یک حجم باید سه نمای آن‌را داشته باشیم (مشخصات کامل اندازه، حجم، ارتفاع، ضخامت).
سه نما= 1- نمای جلو (نمای مقابل) 2- نمای سر (نمای بالا) 3- نمای پهلو (جانبی).
نمای جلو:
نمای اصلی یک حجم.
نمای پهلو یا جانبی:
چنانچه حجم را در حالی که نمای جلوی آن دیده می‌شود 90 درجه بگردانیم نمای سمت چپ حجم را خواهیم دید که این نما ارتفاع، ضخامت مکعب مستطیل را به ما نشان می‌دهد.
نمای سر (بالا – افقی)
چنانچه مکعب مستطیل را در حالی که نمای جلوی آن دیده می‌شود 90 درجه به سمت پائین بچرخانیم نمای بالای آن دیده می‌شود که این نما نیز عرض و ضخامت حجم را نشان می‌دهد ( بنابراین با ترسیم سه نما اندازه اصلی یک حجم بدست می‌آید).
پرسپکتیو
خصوصیات هر پرسپکتیو:
1- فاصله 2- زاویه دین 3- ارتفاع ناظر
سه بعدی
- تصاویر مجسم و موازی شامل قائم، مایل (ابلیک) که قائم شامل ایزومتریک و دیمتریک.
- تصاویر مجسم مرکزی (پرسپکتیو)
ایزومتریک:
رسم ایزومتریک بر اساس اصول سه محورOx,Oy.Oz می‌باشد. در این حالت دو محور Ox.Oy با خط افق زاویه 30 درجه و محور Oz عمود بر خط افق در نقطه O رسم میگردد. اندازه این نوع تصاویر تصویر مجسم با مقیاس 1:1 می‌باشد.
لازم به توضیح است که طول هر خط در تصاویر ایزومتریک بر روی سه محور به اندازه 82/0 طول واقعی می‌باشد.در واقع ترسیم اضلاع تحت قاعده ایزومتریک به اندازه 18% از اندازه اصلی بزرگ‌تر رسم می‌شوند و آن به دلیل سهولت در امر نقشه کشی می‌باشد.
دیمتریک:
ترسیم دیمتریک نیز بر اساس رسم سه محور کمکیOz,Oy,Ox بوده ، معمولاً محور Oy تحت زاویه حقیقی 25ً و 41 درجه قابل ترسیم است که با تقریب اضافی اندازه آن بر 42 درجه انتخاب میگردد. محور Ox تحت زاویه 7 درجه واقع شده به اندازه طول هر خط بر روی محور Ox,Oz برابر با 94/0 طول حقیقی و اندازه خط روی محور Oy به انداز 47% طول واقعی می‌باشد.بر روی محور Oy به اندازه 2/1 طول حقیقی و دو اندازه دیگر و برابر طول حقیقی ترسی میگردد که به اندازه 6% از اندازه واقعی بزرگ‌تر است.
رسم زاویه‌های 7 درجه و 42 درجه در تصویر دیمتریک:
اول خطی را رسم کرده و آن‌را به 7 قسمت مساوی تقسیم، اولین قسمت را امتداد می‌دهیم به طرف محور x و زاویه به وجود آمده از این امتداد تقریباً 7 درجه می‌باشد. و در آن سمت هفتمین قسمت از خط تقسیم شده برابر 42 درجه می‌باشد. (البته این زاویه‌ها به صورت تناسبی بوده)
نحوه ترسیم دایره در پرسپکتیو
در مرحله اول دایره را در یک مربع محیط میکنیم و در مرحله بعد مربع را رسم کرده و بعد از رسم مربع دو عمود اخراج میکنیم از چهار گوشه مربع و همچنین از تلاقی این عمودها دو نقطه به وجود می‌آید که با مرکزیت هر یک از این دو نقطه شعاعی رسم میگردد که با رسم این دو نیم دایره یک بیضی به وجود می‌آید که (دایره در پرسپکتیو تبدیل به بیضی می‌شود).
مایل (ابلیک):
که شامل کاوالیر ، جنرال، کابینت، پلان ابلیک، نما ابلیک که هر یک از این‌ها را با رسم شکل نشان می‌دهیم.
1- کاوالیر: تمام اندازه‌ها حقیقی .
2- جنرال: هر سه ضلع اندازه 3/2 یا 4/3 کوچک‌تر می‌شود.
کابینت: تمام اندازه‌ها نصف می‌شود.
3- پلان ابلیک: اندازه‌ها حقیقی که به دو صورت دو زاویه 45 درجه و دیگری به صورت یک زاویه 30درجه و یک زاویه 60 درجه می‌باشد.
4- نما ابلیک: خط Y 2/1 اندازه حقیقی.
چند اصطلاح:
Station Point = SP نقطه دید
E =(eye) چشم
Graund line = G L خط زمین
Pletute Plane = PP صفحه مجازی
Horizoh line = HL خط افق
خط افق= خطی که آسمان را به زمین می‌دوزد.
نکته: اگر صفحه تصویر بین شکل و ناظر باشد هر چه به ناظر نزدیکتر شود تصویر کوچک‌تر و اگر این صفحه پشت ناظر قرار گیرد تصویر بزرگ‌تر میگردد.
برای ترسیم یک پرسپکتیو:
1- صفحه تصویر و خط افق و خط زمین را ترسیم میکنیم.
نکته: فاصله خط زمین و خط افق همان ارتفاع ناظر می‌باشد. H
2- اکنون نقطه مرکز دید را (E) در جایی نزدیک به صفحه تصویر ترسیم مینمائیم. با در نظر گرفتن این موضوع که هرچه نقطه دید به تصویر نزدیکتر باشد پرسپکتیو بزرگ‌تر می‌شود و بلعکس.
3- با توجه به زوایای دید مناسب برای دیدن یک شی زاویه‌های 60 و 30 درجه از نقطه دید ترسیم کرده تا صفحه تصویر را قطع کند از این نقطه عمودی بر خط افق رسم میکنیم تا خط افق را در نقاط VP1,VP2 قطع کند.
4- سپس برای بدست آوردن ارتفاع یکی از اضلاع موازی مخروط را (که ضلع موازی مخروط 30درجه پیشنهاد می‌شود) را امتداد داده تا صفحه تصویر را در نقطه H قطع کند. نقطه H نیم خطی بر صفحه تصویر رسم میکند که این نیم خط را محل تقاطع نیم خط H, HB` با خط زمین (GL) نقطه صفر ما محسوب میگردد که این نقطه راO نامگذاری میکنیم از نقطه O به میزان ارتفاع شکل جدا کرده و آن را H محسوب میکنیم.
اکنون برای بدست آوردن پرسپکتیو چهار ضلعی A,B,C,D به ترتیب زیر عمل میکنیم.
از نقطه E (نقطه مرکز دید) به هر یک از رئوس A,B,C,D وصل کرد و امتداد داده تا صفحه تصویر را در نقطه A1,B1,C1,D1 قطع کنید. از هر یک از این نقاط عمودی بر صفحه تصویر رسم میکنیم و آنها را به ترتیب A0,B0,C0,D0 مینامیم، با در نظر گرفتن اینکه نزدیک رأس به ما نقطه A می‌باشد از Vp1 به نقطه Oوصل کرده تا خطوط A0, B0 را در نقاط A`,B` قطع نمائیم خط A`B` پرسپکتیو AB می‌باشد سپس از A` به Vp2 وصل کرده تا خط D0 را در نقطه D` قطع نماید از نقطه D` به Vp1وصل نمایم تا خط CO را در نقطه C` قطع نماید اکنون میتوانیم با وصل کردن نقاط B`,C` به یکدیگر چهارضلعی A`,B`,C`,D` را بدست آوریم.
برای رسم ارتفاع این حجم
از Vp1 به H وصل مینمائیم وآن را امتداد می دهیم تا A0 , B0در نقاطA`B`قطع نماید ادامه ترسیم همچون مرحله پیش می‌باشد.
1- پس از پاک نمودن خطوط اضافه ونیز خطوط ندید(برای نشان دادن خط ندید هم می‌توان از خط چین استفاده نمود)هال پس از پاک کردن خطوط ندید مکعب A`,B`,C`,D` - A",B",C",D"نمایان می‌شود.
2- توصیه>مخروط دید را 30و60درجه ترسیم کنید.
ترسیم پرسپکتیو به گونه ای که به جای سقف کف دیده شود:
3- همانند تمرین قبل این کار را نجام می دهیم تا جایی که ارتفاع را بدست می آوریم وبه جای اینکه از روی خط اچ ال جدا کرده و به بالا می بریم هال ادامه مراحل همانند تمرین قبل است.
پرسپکتیو1نقطه ای:
همانند قبل خطوط زمین و افق وصفحه تصویر را رسم میکنیم ولی خروط دید را 45درجه رسم میکنیم ونقطه گریز را عمودی رسم می کنیم از نقطه دید ناظر خط HL را قطع کند(Vp)بعد برای بدست آوردن ارتفاع ضلع بالایی را امتداد می دهیم تا روی خط زمین مستطیلی درست شود بعد از نقطهE مانند حالت قبلی به نقاط مستطیلی وصل کرده و عمودی اخراج می کنیم سپس از نقطه Vp به A1 وبعد به سمت B1 وصل می کنیم به طوری که ارتفاع را درصفحه (روی خط زمین قطع کند)
سپس از نقطهVpدوباره بهA1,B1وصل می کنیم این بار از روی ارتفاع وصل می کنیم.
پرسپکتیو یک نقطه ای(شیوه دوم)
طریقه ترسیم دایره در پرسپکتیو30و60درجه:
همانند گذشته بعد از ترسیم مخروط دید وقرا دادن دایره در آن دایره را در مربعی محاط کرده به طوری که دایره بر روی وسط هر ضلع مربع با مربع نقطه تقاطعی ایجاد کند
هال از نقطه دید به هر یک از این نقطه تقاطع خطی رسم کرده و امتداد می دهیم تا به خط زمین برسد.هال از امتداد این 4خط به صورت قائم چهار گوشه دایره به دست می‌آید که همانند قبل که گفته شد دایره در پرسپکتیو به صورت بیضی نشان داده می‌شود.
نکته:برای ترسیم دایره بهتر است که دایره دورتر از نقطه دید باشد تا دایره پرسپکتیو جالب تری به تصویر کشیده شود.
طریقه ترسیم گنبد در پرسپکتیو30و60درجه:
همانند ترسیم دایره است فقط با فرق اینکه به این دایره نیز ارتفاعی داده می‌شود.
طریقه کشیدن پنجره در پرسپکتیو 30 و 60 درجه:
برای این کار همانند گذشته مخروط دید را رسم کرده، حال پلان را در آن قرار می‌دهیم که خطی از پلان موازی با 30 درجه و خطی دیگر موازی با 60 درجه همانند قبل خطوطی را از نقطه دید به تمام گوشه های اضلاع رسم کرده تا خط تصویر امتداد می‌دهیم حال از این‌ها عمودهای اخراج میکنیم مانند تمرین گذشته. از پنجره ای در پلان بود خطوط را اخراج کردیم و با امتداد این خطوط و جدا کردن ارتفاع از زمین که ارتفاع پنجره از زمین محسوب می‌شود و با کم کردن ارتفاعی از سقف کف و سقف پنجره بدست می‌آید حال پنجره را در پرسپکتیو مشاهده میکنید البته با دیدن ضخامت دیوار این پنجره یا این شکل به صورت جزابتری مشاهده می‌شود.
طریقه کشیدن قوس در پرسپکتیو 30 و 60 درجه:
برای این کار همانند گذشته مخروط دید را رسم کرده، حال پلان را در آن قرار می‌دهیم که خطی از پلان موازی با 30 درجه و خطی دیگر موازی با 60 درجه همانند قبل خطوطی را از نقطه دید به تمام گوشه های اضلاع رسم کرده تا خط تصویر امتداد می‌دهیم حال از این‌ها عمودهای اخراج میکنیم مانند تمرین گذشته. که فقط برروی قوسی که در پلان مشاهده می‌شود نقطه ای مگذاریم و آن‌را هم امتداد می‌دهیم که این نقطه در پرسپکتیو همان نقطه اوج قوس می‌باشد این کار همانند کشیدن پنجره است که ارتفاع آن تا سطح زمین و ارتفاع آن تا سقف را جدا میکنیم و از گوشه ها به نقطه اوج قوس وصل میکنیم به صورت نیم دایره حال قوس ما کامل است. ***
:::: عکس های مربوطه را از اینجا دانلود کنید :::::
